Uzay İçin İç Mevzuat Önerisi
Türkiye uzayda hak ettiği payı almak için çalışmalarına hız verdi. “Çalışmaların sistematik olarak yürütülmesinde sonraki adım uzay hukukuna ait iç mevzuatı oluşturmak.” Öneri Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üyesi Doç. Dr. İlyas Gölcüklü’den.
Türkiye’nin uzay çalışmalarının sistematik olarak yürütülmesi için Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) kurulması önemli bir aşama. Nitekim bunun bir sonucu olarak da Alper Gezeravcı, ‘insanlığın ortak keşif alanı’ olan uzaya, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) çalışma yürütmek üzere gitti.
Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Hava ve Uzay Hukuku Uzmanı Doç. Dr. İlyas Gölcüklü, Türkiye Cumhuriyeti’nin bununla yetinmeyerek bir sonraki adıma hazırlık yapması ve mutlaka uzay hukukuna dair iç mevzuat temelini de güçlendirmesi gerektiğini belirtti.
Bu çerçevede Ulusal ve Ticari Uzay Programları Kanunu ya da Ticari Uzaya Fırlatma Kanunu gibi kapsamlı bir uzay kanunu yapılmasını öneren Hava ve Uzay Hukuku Uzmanı Doç. Dr. İlyas Gölcüklü, bunun akabinde mutlaka özel sektörün de uzay yarışına teşvik edilmesi gerektiğini vurguladı. Doç. Dr. İlyas Gölcüklü, “Yakın zamanda Azerbaycan’ın kendi ulusal uzay kanununu yapmış olması da bu konuda iyi bir örnek teşkil ediyor.” dedi.
Doç. Dr. İlyas Gölcüklü, “istikbal göklerdedir” sözünün haklılığını teyit eden güncel gelişmelere dayanarak, “ABD bu tür işlerin hukuki altyapısını yıllar önce oturttu. Bu nedenle özel bir şirket olan SpaceX, sadece kendi ülkesinde değil Türkiye dahil yabancı ülkelerdeki uzay çalışmalarına da yön verir durumda.” dedi.
Bu yolculukta geri kalmamak için sadece bu tür bilimsel çalışmalar için değil, uzay turizmi kapsamında da ISS ziyaretlerinin mümkün kılındığını anlatan Gölcüklü, milli gurur yaşadığımız bu gelişmede dikkat çeken önemli detaylara işaret etti ve hukuki alt yapının neden önemli olduğunu şöyle açıkladı:
“Ticari şirketlerin uzay çalışmalarına dahil olabileceğini düşünmeden yapılmış Birleşmiş Milletler antlaşmaları ve düzenlemeleri var. Bunlar artık yeterli olmuyor. Bu nedenle Türkiye’nin de bu adımlarla yetinmeyerek özellikle ABD’de yapıldığı gibi Ulusal ve Ticari Uzay Programları Kanunu ya da Ticari Uzaya Fırlatma Kanunu gibi kapsamlı bir Uzay Kanunu yapması ve bu düzenleme kapsamında mutlaka özel sektörü de uzay yarışına teşvik etmesi gerekiyor. Söz konusu şirketlerin teknoloji ve uzay araçları üretecek know-how ve bilimsel birikimleriyle Türkiye’nin uzay hedeflerine katkıda bulunacak şekilde uzay yarışına dahil edilmesi önemlidir. Nitekim şu anda SpaceX, Blue Origin gibi şirketler hem gücünü bu hukuki altyapıdan ve desteklerden alıyor hem de yaptıkları özel sektör çalışmalarıyla kanuni düzenlemelerin şekillenmesinde önemli rol oynuyorlar.”
Altınbaş Üniversitesi’nden Doç. Dr. İlyas Gölcüklü, “Gerek TUA’nın kuruluşu gerekse Türk vatandaşımız Sayın Alper Gezeravcı’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’na belirli çalışmalar yürütmek üzere gönderilmiş olması Türkiye Cumhuriyeti adına çok önemli adımlar. Bununla birlikte Türkiye Cumhuriyeti’nin uzay hukuku alanındaki yol haritasının da en kısa zamanda belirlemesi gerekiyor. Türkiye ancak bu tür bir yol haritasıyla uzay yarışında salt hizmet alan değil, hem Türk vatandaşlarına hem de yabancı devletlere hizmet veren öncü konumda güçlü bir devlet statüsüne erişebilir.” diye konuştu.