Tüketim Çılgınlığı Nasıl Engellenir?

Günümüzde alışveriş alışkanlıkları değişti. Tüketicilerin büyük çoğunluğu artık internet üzerinden alışverişi tercih ediyor. Ancak teknolojinin sağladığı bu avantaj, tüketiciyi zaman zaman ihtiyaç dışı harcamalara da yöneltiyor.  Enflasyonla mücadelede tüketimin azaltılması önem kazanmışken bu dijital tüketim çılgınlığı nasıl engellenecek?

Altınbaş Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Murad Canbulut, kişinin ihtiyacı olsun olmasın satın alma dürtüsünü kontrol edememesinin onyomaniyi yani alışveriş bağımlılığını da tetiklediğini dile getiriyor. Dr. Murad Canbulut, finansal okur-yazarlığın, gereksiz harcamaların önüne geçebileceğini savunuyor. Peki bunu önlemek için ne gibi tedbirler alınabilir?

Günümüzde tüketici mağazaya gitmek yerine internet üzerinden alışverişi daha çok tercih ediyor. Bu durum, zamandan tasarruf ve ürüne çabuk ulaşılabilirlik gibi birçok avantaj sağlıyor. Dr. Murad Canbulut, bunun tüketiciyi rahat ettiren bir faktör olmasına rağmen, israfı da beraberinde getirebildiğini dile getiriyor.

Canbulut, “Tüketiciler artık mağaza ya da AVM’lere gitmeden de alışveriş yapıyor. Salgın sonrası hayatımızda daha fazla kullanılmaya başlayan e-ticaret ile birlikte ihtiyaç dışı harcamalar da artıyor. 2023 yılı istatistiklerine bakıldığında yıllık e-ticaret hacmi 1 trilyon TL’nin üzerine çıkmış durumda.” dedi.

Rakamsal verilere bakıldığında tablonun daha net ortaya çıktığını vurgulayan Dr. Canbulut, “Pandemi döneminde en çok kullanılan ödeme yöntemi 'kredi kartı' oldu. Toplam alışverişlerin yüzde 62’si kredi kartı; yüzde 38’i banka kartı ile yapıldı. 2021 yılının ilk yarısında e-ticaret hacmi 161 milyar TL oldu, bu geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 49’luk bir artış demek. E-ticaret ile ödeme yöntemlerinde birinci sırada yüzde 56 ile kredi kartı yer alıyor. 2021 toplam hacim 400 milyar TL’ye vardı. 2022’de ise E-ticaret sektörünün 560 milyar TL hacme ulaşması öngörülüyor.” bilgisini verdi.

“Gereksiz harcamalarımız var.” tespitini yapan Altınbaş Üniversitesinden Dr. Murad Canbulut, bunu önlemek için öncelikli olarak tüketicinin ihtiyaçlarını belirlemesi gerektiğini belirtiyor.  İhtiyacın ne olduğunun belirlemesi ve daha sonrasında aylık bütçelerin oluşturulmasının tüketici için önemli olduğuna dikkat çeken Canbulut şöyle konuştu:

“Aylık ne kadarlık bir harcama yapacağım, hangi kalemlerde harcama yapacağım, bunu belirlememiz önemli. Bu noktada finansal okuryazarlık bilincinin gelişmesi büyük öneme sahip. Finansal okuryazarlığın artmasıyla ihtiyaç dışı harcamalar azalacaktır. Finansal okuryazarlık dediğimizde fiyatları, etiketleri, kampanyaları doğru okumak önem kazanıyor. Her indirim, her kampanya aslında indirim veya kampanya değildir. Bunun da altını çizmek istiyorum.”

Bazı markaların sürekli indirim yapıyormuş gibi reklamlar yaptığına vurgu yapan Canbulut, özellikle bu markalardan alışveriş yapmadan önce ürünün farklı mağazalardaki fiyatlarıyla ilgili karşılaştırmalar yapmak gerektiğini vurguladı. Canbulut, piyasa fiyat ortalamalarını dikkate alarak hareket etmenin tüketiciye büyük fayda sağlayacağını anlattı.

Canbulut’a göre dikkat edilmesi gereken bir diğer konu da özellikle kampanya dönemlerinde tüketicileri satın almaya motive etmek için fiyatlandırmada yapılan değişiklikler. Önce fiyat artışı sonra indirimlerin yapıldığını kaydeden Canbulut, bu durumun önüne geçmek için de ürünlerdeki fiyat değişimlerinin görülebileceği uygulamaların takip edilmesini ve kampanya dönemlerinde ihtiyaç dışı satın alma yapılmamasını önerdi.